Jaka jest kolejność potrąceń w przypadku zbiegu potrąceń komorniczych i dobrowolnych?

Nierzadko w praktyce dochodzi do sytuacji, w których pracownik ma zajęcie komornicze niealimentacyjne oraz potrącenie dobrowolne (np. na pakiet medyczny lub składkę na ubezpieczenie na życie). Wówczas niekiedy pojawia się wątpliwość, jaka powinna być kolejność potrąceń?

Kolejność wynikająca z przepisów Kodeksu pracy

Zgodnie z art. 87 § 1 k.p., z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

1. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3. zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4. kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Na podstawie art. 87 § 3 k.p. potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w ramach ustalonych granic – w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych do 3/5 wynagrodzenia, a w razie egzekucji innych świadczeń i zaliczek do wysokości 1/2 wynagrodzenia. Następnie treść § 4 wspomnianego przepisu reguluje sytuację, gdy do potrącenia przedstawiane są kwoty z różnych tytułów. Przepis potwierdza, że granice z art. 87 § 3 k.p. dotyczą również tego rodzaju przypadków – świadczenia alimentacyjne i inne pobiera się tylko do wysokości 3/5 wynagrodzenia. W pozostałych przypadkach obowiązuje pułap 1/2 wynagrodzenia (w rozliczenie to nie wchodzą jednak kary pieniężne z art. 108 k.p.). W razie zbiegu tytułów potrącenia, ich realizacja przebiega według kolejności – najpierw pobierane są z wynagrodzenia sumy alimentacyjne, później kwoty wynikające z innych tytułów wykonawczych, następnie zaliczki, a na samym końcu kary pieniężne.

Zgodnie z art. 91 k.p., należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika jedynie za jego zgodą wyrażoną na piśmie. W takim przypadku  wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia w wysokości:

1. określonej art. 87¹ 1 pkt 1 k.p. (100 % minimalnego wynagrodzenia) – w przypadku potrąceń należności na rzecz pracodawcy,
2. 80% kwoty określonej art. 87¹ 1 pkt 1 k.p. (80% minimalnego wynagrodzenia) – w przypadku potrąceń innych należności, niż określone w pkt 1.

Bez kwoty wolnej przy alimentach

Należy podkreślić, że przy dokonywaniu potrąceń z tytułu alimentów nie obowiązuje kwota wolna od potraceń, a potrącenie może być dokonywane maksymalnie do wysokości 3/5 wynagrodzenia po odliczeniu składek, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania (art. 87 § 1 pkt 1, art. 87 § 3 pkt 1 k.p.).

W myśl art. 87¹pkt 1 k.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.

Podsumowując, potrącenia z wynagrodzenie można podzielić na dwie grupy – obligatoryjne i dobrowolne. Obligatoryjne potrącenia dotyczą należności dochodzonych w postępowaniu egzekucyjnym na podstawie tytułu wykonawczego, które pracodawca ma obowiązek realizować i nie jest do tego wymagana zgoda pracownika. Dobrowolne potrącenia obejmują natomiast zobowiązania, które nie są dochodzone przez organ egzekucyjny i mogą być dokonane wyłącznie za pisemną zgodą pracownika. W przypadku zbiegu potrąceń komorniczych i dobrowolnych, pierwszeństwo mają potrącenia obligatoryjne. W sytuacji opisanej w zapytaniu pracownikowi należy potrącić z wynagrodzenia za pracę zajęcie komornicze do kwoty minimalnego wynagrodzenia, a następnie na pakiet medyczny – do kwoty 80% minimalnego wynagrodzenia.

Ćwiczenia z płac – Jak w 2025 r. dokonywać potrącenia dobrowolnego przy zbiegu z egzekucją należności alimentacyjnej

🧮 Kalkulator Online – Kalkulator – Jak w 2025 r. dokonywać potrącenia dobrowolnego przy zbiegu z egzekucją należności alimentacyjnej
Jak w 2025 r. dokonywać potrącenia dobrowolnego przy zbiegu z egzekucją należności alimentacyjnej
➪ Kliknij i Sprawdź

Sprawdź praktyczne kalkulatory:

🧮 Kalkulator Online – Potrącenia z wynagrodzenia za pracę, za urlop i za chorobę
Jak w 2025 r. obliczyć potrącenie z wynagrodzenia za pracę, za urlop i za chorobę?
➪ Kliknij i Sprawdź

🧮 Kalkulator Online – Jak w 2025 r. obliczać potrącenia z wynagrodzenia pracownika przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów (przy zbiegu egzekucji alimentacyjnej i niealimentacyjnej)
Jak w 2025 r. obliczać potrącenia z wynagrodzenia pracownika przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów (przy zbiegu egzekucji alimentacyjnej i niealimentacyjnej)
➪ Kliknij i Sprawdź

🧮 Kalkulator Online – Potrącenia z umowy zlecenia
Jak w 2025 r. obliczyć kwotę potrącenia z umowy zlecenia?
➪ Kliknij i Sprawdź

Źródło: PIP